ಹ್ಐದ್ರಾಬಾದ ಸಂಸ್ಥಾನದ ಕೊನೆಯ ನಿಜಾಮ ನ ಮೀರ್ ಉಸ್ಮಾನ್ ಅಲೀಖಾನನ ಆಡಳಿತ

ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ ¤eÁªÀÄ «ÄÃgï G¸Áä£À C° SÁ£À 1886 J¦æ¯ï 6 gÀAzÀÄ ªÀÄ»§Æ§ C° SÁ£À ¹¢ÝTAiÀÄ JgÀqÀ£ÉÃAiÀÄ ªÀÄUÀ£ÁV ¥ÀÄgÁ¤ ºÀªÉð ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ£À°è d¤¹zÀ£ÀÄ. 1887gÀ°è EvÀ£À CtÚ£ÀÄ ¤zsÀ£À ºÉÆA¢zÀÝjAzÀ «ÄÃgï G¸Áä£À C°ÃSÁ£À£À ²ÃPÀëtPÁÌV «±ÉõÀ PÁ¼Àf ªÀ»¸À¯ÁVvÀÄÛ. EªÀ£ÀÄ 12£Éà ¸É¥ÉÖA§gï 1911gÀ°è C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀÄ 18£Éà ¸É¥ÉÖA§gï 1948gÀ ªÀgÉUÉ F ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß D½zÀ£ÀÄ. «ÄÃgï G¸Áä£À C°ÃSÁ£À 1906gÀ°è vÀ£Àß 21£Éà ªÀAiÀĹì£À°è ¥Á±Á ¨ÉÃUÀA EªÀgÀ£ÀÄß ªÀÄzÀĪÉAiÀiÁzÀ£ÀÄ. EªÀ£À DqÀ½vÀzÀ°è dUÀwÛ£À CvÀåAvÀ ²æêÀÄAvÀ ªÀåQÛUÀ¼À°è EªÀ£ÀÄ PÀÆqÀ M§â£ÁVzÀÝ£ÀÄ. 1940gÀ°è EªÀ£À ºÀwÛgÀ 2 ©°AiÀÄ£ï qÁ®gï ºÀt«vÀÄÛ CxÀªÁ AiÀÄÄ.J¸ï.J. §eÉmï£À ±Éà 2 gÀ¶ÖvÀÄÛ. DUÀµÉÖ ¸ÁévÀAvÀæöåUÉÆAqÀ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ªÁ¶ðPÀ §eÉmï 1 ©°AiÀÄ£ï qÁ®gï DVvÀÄÛ. 100 «Ä°AiÀÄ£ï qÁ®gÀ ¨É¯ÉAiÀÄ eÁPÉÆèï qÉʪÀÄAqï£ÀÄß Paper Weight DV §¼À¸ÀÄwÛzÀÝ. »ÃUÁV EªÀ£ÀÄ ¸ÁAiÀÄĪÀªÀgÉUÀÆ K¶AiÀiÁ RAqÀzÀ CvÀåAvÀ ²æêÀÄAvÀ ªÀåQÛAiÀiÁVAiÉÄà G½zÀ. EAvÀºÀ ²æêÀÄAvÀ gÁd JA¢UÀÆ §AUÁgÀzÀ D¨sÀgÀtUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄʪÉÄÃ¯É zsÀj¸À¯Éà E®è J£ÀÄߪÀzÀÄ ¸ËfUÀzÀ ªÀiÁvÀÄ. EªÀ£ÀÄ ¸ÀIJQëvÀ£ÀÄ, M¼ÉîAiÀÄ DqÀ½vÀUÁgÀ£ÀÄ DVzÀÝ£ÀÄ. EªÀ£ÀÄ M¼ÉîAiÀÄ ²PÀët ¥ÀqÉzÀÄ, EAVèµÀ, GzÀÄ, ¥À¶ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉUÀ¼À°è ¥ÁArvÀå ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. ºÀ®ªÁgÀÄ ¸Á»wåPÀ ¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß GzÀÄð ªÀÄvÀÄÛ ¥À¶ðAiÀÄ£ï ¨sÁµÉUÀ¼À°è §gÉ¢zÁÝ£É. EvÀ£À DqÀ½vÀzÀ°è ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÀÅ ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀƪÀð ¨sÁgÀvÀzÀ CvÀåAvÀ zÉÆqÀØ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀªÁVvÀÄÛ, F ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ «¹ÛÃtð 2,23,000 ZÀ.QÃ.«ÄÃ. DVvÀÄÛ, EzÀÄ FV£À EAUÉèAr£ÀµÀÄÖ (FUÀ PÀ£ÁðlPÀzÀ MlÄÖ «¹ÛÃtð 1,91,976 ZÀ.QÃ.«ÄÃ.). »ÃUÁV CRAqÀ ¨sÁgÀvÀzÀ°è ©ænµÀjAzÀ Cwà G£ÀßvÀ UËgÀªÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀgÁVzÀÝgÀÄ. 21 UÀ£ï ¸À®Æåmï £À UËgÀªÀ ¥ÀqÉAiÀÄĪÀ ¨sÁgÀvÀzÀ LzÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀUÀ¼À°è F ¸ÀA¸ÁÜ£À ¥ÀæxÀªÀĪÁVvÀÄÛ. CAzÀÄ ºÀ¢£ÁgÀÄ f¯ÉèUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ OgÀAUÁ¨ÁzÀ, ©Ãqï, £ÁAzÉÃqï, ¥ÀgÀ¨sÁ¤, ©ÃzÀgÀ, gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ, UÀÄ®âUÁð, ªÀÄ»§Æ§ £ÀUÀgÀ, G¸Áä£Á¨ÁzÀ, ªÉÄÃqÀPï, £À¯ÉÆÎAqÀ, ¤eÁªÀiÁ¨ÁzÀ, D¢¯Á¨ÁzÀ, PÀjêÀÄ£ÀUÀgÀ, ªÁgÀAUÀ¯ï ºÁUÀÆ ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ, ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ EzÀgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁVvÀÄÛ. «ÄÃgï G¸Áä£À C°ÃSÁ£À£À 37 ªÀµÀðWÀ® DqÀ½vÀzÀ°è ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è ²PÀët, PÀȶ, «zÀÄåvï, gÉʯÉé, ¨ÁåAPï, ªÁAiÀÄÄAiÀiÁ£À, gÀ¸ÉÛ, ¸ÉÃvÀĪÉ, ¤ÃgÁªÀj, PÉÃgÉUÀ¼À ¥ÀÄ£ÀgÀÄfÓêÀ£À »ÃUÉ C©üªÀÈ¢ÝAiÀÄ PÀqÉ ¸ÁUÀÄwvÀÄÛ. ºÀ®ªÁgÀÄ C©üªÀÈ¢Ý PÁAiÀÄðUÀ¼À£ÀÄß PÉÊUÉÆAqÀ QÃwð EªÀ¤UÉ ¸À®ÄèvÀÛzÉ.

±ÉÊPÀëtÂPÀ ªÀåªÀ¸ÉÜ;  F ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ DqÀ½vÀ ¨sÁµÉ GzÀÄðªÁVvÀÄÛ, ²PÀët ªÀiÁzÀåªÀÄ PÀÆqÀ GzÀÄðªÁVvÀÄÛ. DzÀgÉ EAVèµÀ NzÀĪÀzÀÄ RqÁØAiÀĪÁVvÀÄÛ. FvÀ£À DqÀ½vÀzÀ°è ºÀ®ªÁgÀÄ ±ÉÊPÀëtÂPÀ C©üªÀÈ¢Ý AiÉÆÃd£ÉUÀ¼À£ÀÄß ºÀ«ÄäPÉÆArzÀÝ£ÀÄ. CªÀÅUÀ¼À°è ªÀÄÄRåªÁzÀªÀÅUÀ¼ÉAzÀgÉ, 1917gÀ°è ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ £ÀUÀgÀzÀ°è G¸Áä¤ÃAiÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¸ÁÜ¥À£É, §£ÁgÀ¸ï »AzÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄ, gÀhiÁ«ÄÃAiÀiÁ ¤eÁ«ÄÃAiÀÄ ±Á¯É, zÁgÀįï G®ÄªÀiï ¢AiÉÆçAqï «±Àé«zÁå®AiÀÄ ºÁUÀÆ C°UÀqï ªÀÄĹèA «±Àé«zÁå®AiÀÄUÀ¼ÀÀ C©üªÀÈ¢ÝUÉ vÀ¯Á 10 ®PÀë gÀÆ. ºÀtªÀ£ÀÄß zÉÃtÂUÉ ¤ÃrzÀ£ÀÄ. ²PÀëtPÁÌV CªÀ£ÀÄ vÀ£Àß §eÉmï£À ±Éà 11gÀµÀÄÖ ºÀtªÀ£ÀÄß «ÄøÀ°lÖ£ÀÄ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ²PÀëtªÀ£ÀÄß RqÁØAiÀÄUÉƽ¹ §qÀªÀjUÉ GavÀ ²PÀët ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄwvÀÄÛ.

G¸Áä¤AiÀiÁ «±Àé«zÁå®AiÀÄ ¸ÁÜ¥À£ÀAiÀÄ GzÉÝñÀzÀ°è «eÁÕ£À, vÀAvÀæeÁÕ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÁªÀiÁfPÀ «eÁÕ£ÀzÀ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀÄvÀÄÛ «±ÉõÀªÁV PÀȶAiÀÄ°è ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£É ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÉAzÀÄ ¤eÁªÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁzÀ DzÉñÀ ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄ. PÁ¯ÉÃd D¥sï ¯Á, ²PÀëPgÀÀ vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜ, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ PÁ¯ÉÃdÄ, EªÀÄd¤ÃAiÀÄjAUï PÁ¯ÉÃdÄ, PÀȶ ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ »ÃUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ PÁ¯ÉÃdÄUÀ¼À£ÀÄß 1927gÀ°è ¥ÁægÀA©¹zÀ£ÀÄ. G¸Áä¤AiÀÄ «±Àé«zÁå®AiÀÄzÀ°è 1936gÀ°è ¨sËvÀ±Á¸ÀÛç, gÀ¸ÁAiÀÄ£À ±Á¸ÀÛç, ¥Áæt±Á¸ÀÛç, ¸À¸Àå±Á¸ÀÛç, ªÉÊzÀåQÃAiÀÄ, EAf¤ÃAiÀÄjAUï, ªÉÄl®fð EvÁå¢ «µÀAiÀÄUÀ¼À°è ¸ÁßvÀPÉÆÃvÀÛgï PÉÆøïðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÁægÀA©¹zÀÝ£ÀÄ. 

 ¤ÃgÁªÀj ªÀåªÀ¸ÉÜ:

¤ÃgÁªÀjUÉ Cwà ºÉZÀÑAiÀÄ ¥Áæw¤zsÀå ¤ÃrzÀÝ ¤eÁªÀÄ, 1913gÀ°è PÀȶ ¸ÀgÀPÁj E¯ÁSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. 1920gÀ°è ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è Osman Sagar and Himayat Sagar PÉgÉUÀ¼À£ÀÄß PÀnÖ¹zÀ£ÀÄ. 1945gÀ°è vÀÄAUÁ-¨sÀzÁæ £À¢UÉ ºÉÆøÀ¥ÉÃmÉ ºÀwÛgÀ d¯Á±ÀAiÀÄ ¤«Äð¸À®Ä ¥ÁægÀA©¹ 1952gÀ°è CzÀ£ÀÄß GzÁÏn¸À¯Á¬ÄvÀÄ. D®ªÀÄnÖ d¯Á±ÀAiÀÄ ¤«Äð¸À®Ä CAzÉ ¸ÀªÉð PÁAiÀÄð ¥ÀÆtðUÉƽ¹, CzÀÄ ¤eÁªÀÄ ¥ÁæAvÀåzÀ°è §gÀzÉà EgÀĪÀzÀjAzÀ C°è£À gÁdgÉÆA¢UÉ ªÀiÁvÀÄPÀvÉ £ÀqɹzÀÝ£ÀÄ. »ÃUÉ ºÀ®ªÁgÀÄ ¤ÃgÁªÀj AiÉÆÃd£ÉUÀ½UÉ ZÁ®£É ¤ÃrzÀÝ£ÀÄ.

¸ÁªÀiÁ£Àå DqÀ½vÀ:

7£Éà £ÀªÉA§gï 1919gÀAzÀÄ gÁdåPÉÌ ºÉƸÀ ¸ÀA«zsÁ£ÀªÀ£ÀÄß, PÁAiÀÄðPÁj ¥ÀjµÀvï£ÉÆA¢UÉ eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. £ÁåAiÀiÁAUÀ ªÀÄvÀÄÛ ±Á¸ÀPÁAUÀªÀ£ÀÄß ¨É¥Àðr¹zÀ£ÀÄ. ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀgÀPÁj E¯ÁSÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹ DqÀ½vÀ ¸ÀĮĨsÀªÁV £ÀqɸÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄwß¹zÀ£ÀÄ. ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ gÀPÀëuÉUÁV «Ä°lj ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß PÀÆqÀ ºÉÆA¢zÀÝ£ÀÄ. CªÀ£À ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ ¹«¯ï ¸À«ð¸ï¸ï JA§ ¸ÀgÀPÁj DqÀ½vÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß eÁjUÉ vÀA¢zÀÝ£ÀÄ. CzÉà jÃw ªÁr – UÀzÀUÀ ºÁUÀÆ ªÀÄ»§Æ§ £ÀUÀgÀ – ªÀÄĤgÁ¨ÁzÀ gÉʯÉé AiÉÆÃd£ÉUÉ ZÁ®£É ¤Ãr ¸ÀªÉð PÁAiÀÄð ¥ÀÆtðUÉƽ¹zÀ£ÀÄ. D gÉʯÉé AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ EA¢UÀÆ £É£ÉUÀÄ¢UÉ ©¢ÝgÀĪÀzÀÄ ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÀé ¸ÀgÀPÁgÀUÀ¼À zÀÄgÀAvÀªÉà ¸Àj. CªÀ£ÀÄ ºÀtPÁ¹£À ªÀåªÀºÁgÀPÉÌ vÀ£ÀßzÉà DzÀ £ÁtåªÀ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ (ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ ¹PÁÌ), £ÀÆgÀÄ gÀÆ¥Á¬ÄAiÀÄ £ÉÆÃlÄUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄ¢æ¹zÀÝ£ÀÄ. ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ºÀtPÁ¹£À ªÀåªÀºÁgÀªÀ£ÀÄß £ÀqɸÀ®Ä 1941 gÀ°è “ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ ¸ÉÖÃmï ¨ÁåAPï” (FV£À ¸ÉÖÃmï ¨ÁåAPï D¥sï ºÉÊzÁæ¨ÁzÀ)£ÀÄß gÁdåzÀ PÉÃAzÀæ ¨ÁåAPÀ£ÁßV ¸Áܦ¹zÀ£ÀÄ. ¸ÀéAvÀ gÉʯÉé E¯ÁSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀºÀ ºÉÆA¢zÀÄÝ, ¸ÀéA¸ÁÜ£ÀzÀ d£ÀjUÉ gÉʯÉé ¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ ªÀiÁrzÀÝ£ÀÄ. ¤eÁªÀÄ PÀnÖ¹zÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÉÃvÀĪÉUÀ¼ÀÄ EA¢UÀÆ UÀnÖAiÀiÁVgÀĪÀzÀÄ CªÀgÀ PÉ®¸ÀPÉÌ »rzÀ PÉÊUÀ£ÀßrAiÀiÁVzÉ. «zÀÄåvïUÁV MAzÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀ E¯ÁSÉAiÀÄ£Éßà ¸Áܦ¹, «zÀÄåvï GvÁàzÀ£ÉUÉ ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤rzÀÝ£ÀÄ. 1914gÀ°è ¥ÁæbÀå ªÀ¸ÀÄÛ E¯ÁSÉAiÀÄ£ÀÄß ¸Áܦ¸À¯ÁVvÀÄÛ. ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ°è MªÉÄä ©üÃPÀgÀ §gÀUÁ® §AzÁUÀ J®è PÀqÉ PÀÄrAiÀÄĪÀ ¤Ãj£À ¨Á«UÀ¼À£ÀÄß vÉgÉAiÀÄ®Ä M§â ©ænµÀ C¢üPÁjAiÀÄ£ÀÄß £ÉëĹ, ¸Á«gÁgÀÄ ¨Á«UÀ¼À£ÀÄß ¤«Äð¹zÀ£ÀÄ. CªÀÅ EA¢UÀÆ §vÀÛzÉ EgÀĪÀzÀÄ CªÀ£À PÁ¼Àf UÉÆZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. 

PÉÊUÁjPÉUÀ½UÀÆ ºÉZÀÄÑ MvÀÄÛ PÉÆnÖzÀÝ ¤eÁªÀÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀgÀPÁj ¸ËªÀÄåzÀ PÉÊUÁjPÉUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹ ¸ÀܽÃAiÀÄjUÉ OzÉÆåÃVPÀªÁV, DyðPÀªÁV C©üªÀÈ¢ÝAiÀiÁUÀ®Ä CªÀPÁ±À ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. FV£À ¹AUÉæÃt PÀ°èzÀÝ®Ä UÀtÂ, ZÁgÀ«Ä£Ágï ¹UÀgÉÃmï vÀAiÀiÁjPÁ WÀlPÀ, ¤eÁªÀÄ ±ÀÄUÀgï ¥sÁåPÀÖj, fAzÁ vÉ°¸ÁävÀ, DdªÀiï eÁ»Ã «Ä¯ï ªÁgÀAUÀ¯ï ªÀÄÄAvÁzÀªÀÅUÀ¼ÀÄ. »ÃUÉ GvÀÛªÀÄ DqÀ½vÀ, d£À¥ÀgÀ DqÀ½vÀ ¤ÃrzÀ ¤eÁªÀÄ SÁ¹ÃA jféAiÀÄ gÀeÁPÀgÀgÀ ¸ÉÊ£ÀåPÉÌ ¤ÃrzÀ ¸ÁévÀAvÀæöå¢AzÁV zÉñÀzÀ d£ÀjAzÀ zÀÆgÁzÀzÀÄÝ zÀÄgÁzÀȵÀÖ. EvÀÀ£À DqÀ½vÀzÀ PÉÆ£ÉAiÀÄ MAzÀÄ ªÀµÀðzÀ°è gÀeÁPÀgÀgÀÄ £ÀqɹzÀ zËdåð£Àå, zÀgÉÆÃqÉ, zÀ¨Áâ½PÉ, ºÀ¯ÉèUÀ¼ÀÄ CZÀѽAiÀÄzÉ G½zÀªÀÅ.